Metot

Geleneksel yaklaşımlarla sunulan ve kırsal yerleşimlerin yapısının anlaşılmasına yönelik üretilen sınıflandırma sistemleri kırsal yerleşmelerin “peyzaj kimlik özelliklerinin” anlaşılması için yetersiz kalmaktadır. Bu kapsamda kırsal yerleşimleri temsil eden “peyzaj kimlik özelliklerinin” anlaşılabilmesi için kırsal yerleşimlerin yapısını detaylı bir şekilde analiz edilmesini sağlayan bir yöntemin gerekliliği açıktır. Araştırma kapsamında önerilen yöntem yerleşimlerin peyzaj kimliğinin fiziksel ve toplumsal kimlik bileşenleri çerçevesinde incelenmesi gerektiği gerçeğinden hareketle geliştirilmiştir. Bu kapsamda, kırsal yerleşimleri jeomorfolojik olarak dağ köyleri, ova köyleri, vadi köyleri, etek köyleri ve kıyı köyleri olmak üzere beş temel grup altında inceleyen yaklaşım temel alınarak, kırsal yerleşme kimlikleri detaylı bir şekilde tanımlanacak ve alt kimlik grupları belirleyecek bir yöntem geliştirilmiştir. Yöntemin geliştirilmesi ve sınanması için örneklem alanı olarak Ege bölgesi seçilmiştir. Türkiye’deki coğrafi bölgeler alt birim olarak düşünüldüğünde her birinin örneklem alanı olarak seçilmesi mümkün olsa da bu çalışma için belirlenen kriterler doğrultusunda Ege bölgesinin seçilmesi uygun bulunmuştur. Ege bölgesinin örneklem alanı olarak seçilmesi şu gerekçelere dayanmaktadır: 

1. Bu çalışmada kırsal yerleşmelerin peyzaj kimlik özelliklerinin analizine yönelik bir yöntem geliştirilmesi hedeflenmektedir. Bu bağlamda örneklem alanının olabildiğince farklı nitelikteki kırsal yerleşmeleri bir arada barındırması gerekmektedir.
2. Seçilen bölge doğal çevre, yapılaşmış çevre ve mimari karakter açısından da çeşitlilik göstermelidir.
3. Zaman ve bütçe açısından örneklem sayısını azaltmadan etkinliğin artırılabilmesi için araştırmacıların bulunduğu Marmara bölgesine yakın ve kırsal yerleşmelerin erişilebilirliği kolay olmalıdır.
4. Araştırmacıların daha önce çalıştığı ve daha fazla bilgi sahibi olduğu bir bölge olması da avantaj olmaktadır.

Bu kriterler dikkate alındığında hem kıyı yerleşmesi olan,İç Anadolu Bölgesine doğru uzandığı için İç Anadolu kırsal yerleşme karakteri gösteren örneklerin de bulunabileceği, dağ, yamaç, ova, vadi özelliklerinin bir arada bulunduğu, İstanbul gibi bölge karakterini değiştiren çok baskın bir metropoliten kentin olmadığı, araştırmacıların da daha önce çalışmış oldukları Ege Bölgesi örneklem seçimi için uygun bir bölgedir.

TUİK’den elde edilen verilere göre 2011 yılında Ege bölgesinde nüfusu 150 ile 2000 arasında 23366 köy  bulunmaktadır. Belirlenen evren büyüklüğüne göre %5 hata ile %95 güven aralığında en az 378 köy seçilmesi gerektiği belirlenmiştir. Örneklem seçimi kategorik rassal seçim yöntemi kullanılarak yapılmıştır.
Araştırma kapsamında önerilen yöntem genel olarak 3 aşamadan oluşmaktadır.